SP.A-voorzitter Rousseau en PS-collega Magnette botsen in hun “snuffelronde” op de liberale familie

Het loopt goed tussen Paul Magnette en Conner Rousseau. Samen voeren ze schouder aan schouder gesprekken over een nieuwe regering. Hun onderlinge verhouding toont hoe snel het kan keren in de politiek. Begin dit jaar zongen ze nog samen “Allemaal” van Wim Soutaer, maar in maart ging de relatie onder het vriespunt. Magnette liet het scenario van een noodregering met N-VA live op televisie ontploffen. Rousseau die de deal mee had geïnitieerd wist van niets. 

De twee hebben het intussen bijgelegd, meer nog: ze gaan samenwonen. Enfin, dat is toch wat SP.A-voorzitter Rousseau verteld heeft op het partijbureau deze week. De PS is bereid om 2 verdiepingen van hun hoofdkwartier leeg te maken voor de SP.A. Rousseau wil de boel daar helemaal platgooien. Het moet hip. Met andere woorden: geen ‘swimming pool and room for a pony’, maar wel een sportzaal én een pingpongtafel (en wat bureaus natuurlijk). Officieel is het nog niet, maar de architecten zijn naar verluidt al aan het tekenen. 

Maar first things first. Het duo Magnette en Rousseau is bezig aan een snuffelronde voor een nieuwe regering. Voor alle duidelijkheid: het zijn nog geen echte onderhandelingen, het gaat wel degelijk om snuffelen. Ze praten met partijen om te kijken waar er raakpunten zijn om het land uit het moeras te trekken. 

De focus van de gesprekken ligt op het sociaaleconomische. Dat is al moeilijk genoeg. De vrees is dat het begrotingstekort oploopt tot bijna 50 miljard. De Belgische economie is in nood. Zowat alle partijen beseffen dat de welvaart van de mensen in dit land nog meer op het spel staat als er geen volwaardige regering komt of de bevolking opnieuw naar de stembus moet. Het besef is groot dat er moet worden ingezet op het behoud van koopkracht, en op steun aan ondernemingen.

Andere moeilijke knopen zoals het communautaire en het langer openhouden van de kerncentrales komen voorlopig weinig ter sprake. 

Dat PS-kopstuk Paul Magnette nu toch gesprekken voert met de N-VA lag lange tijd gevoelig, maar een aantal zaken heeft dat veranderd. De huidige regering-Wilmès wordt vandaag gedomineerd door liberalen, daar heeft de socialist Magnette weinig bij te winnen. Bovendien maken de gevolgen van de coronacrisis de nood aan een stabiele regering groter, maar nog belangrijker: Magnette bepaalt nu het tempo. Doordat hijzelf samen met Rousseau aan de knoppen zit, kan hij op zijn tempo met N-VA praten, en ook kijken of hij zijn partij meekrijgt in het verhaal. De dans leiden geeft hem een zekere rust. 

Bovendien wijzen meerdere bronnen buiten de N-VA erop dat de partij van De Wever zich constructief opstelt. Aan de buitenwereld zal de partij altijd de communautaire eisen benadrukken, maar aan tafel wordt er voorlopig weinig over gesproken. Uiteraard moet de partij niet weten van het herfederaliseren van bevoegdheden, maar de grote communautaire trommel halen ze voorlopig niet boven. 

Ook in publieke verklaringen is de partij bijzonder voorzichtig. Voormalig staatssecretaris Theo Francken die in Franstalig België gevoelig ligt omwille van z’n forse temperament sprak deze week in een interview in “De ochtend” op Radio 1 opvallend voorzichtige taal: ‘Het zal misschien met dichtgeknepen neus zijn, maar we moeten een regering maken’.

Een akkoord tussen de PS en de N-VA ligt nog lang niet in het verschiet, maar de sfeer is wel beter dan voorheen. Het maakt dat deze piste nog niet is verlaten. 

Een belangrijke pion om mee te krijgen in het verhaal is Georges-Louis Bouchez. De kopman van de Franstalige liberalen van MR. Maar dat blijkt geen gemakkelijk verhaal. Meerdere bronnen beschouwen hem als een van de moeilijkste factoren in deze politieke onderhandelingen. 

MR heeft vandaag veel ministers in de huidige regering, ze leveren de premier, en Georges-Louis Bouchez trekt veel media-aandacht. Voor hem is er minder druk om een nieuwe regering te maken. Bovendien hebben de liberalen weinig zin in een regering waar de PS aan N-VA communautaire toegevingen doet, en de N-VA aan de PS linkse economische maatregelen toestaat. Bouchez legt de lat hoog, en doet dat zonder gêne. Hij is een Waals haantje dat graag laat horen hoe luid hij kan kraaien. 

Niet alleen over Bouchez, ook over premier Sophie Wilmès is er ergernis: “ze zegt wel dat ze geen premier wil blijven, maar eigenlijk meent ze dat niet”, aldus een partijkopstuk. Toch zijn de Franstalige liberalen broodnodig voor een regering. Om te slagen zullen Magnette en Rousseau niet alleen “Allemaal” moeten zingen, maar ook “Blauw blauw blauw, keer ik terug naar jou”. 

Bij de Vlaamse liberalen wil nieuwbakken voorzitter Egbert Lachaert zo snel mogelijk een volwaardige regering. Hij beseft als geen ander dat het hele politieke systeem dreigt te ontwrichten als er niet snel een oplossing komt voor de politieke blokkering. 

De uitdaging voor Lachaert is om zijn donkerblauwe imago waarmee hij met glans verkozen raakte niet meteen te besmetten. Een politiek akkoord moet dus zeker blauw genoeg zijn. Een paarsgroene regering zonder de N-VA maar mét groenen is daarom voor hem bijzonder moeilijk. Dat beseffen ze ook ter linkerzijde: “we gaan aan Lachaert een hogere prijs moeten betalen voor paarsgroen dan wat we N-VA moeten betalen voor paarsgeel.”

Het is niet onlogisch dat Lachaert wil waken over zijn donkerblauw imago. Temeer omdat de N-VA met een groot lek zit naar Vlaams-Belang, dat zich sociaaleconomisch ook linkser profileert. Als de N-VA een stap in die richting zet dreigt De Wever zijn VOKA-flank – de werkgevers – te ontgoochelen. Dat is een moment waarop Lachaert kan cashen… maar dat is natuurlijk niet evident als Open VLD in een paarsgroen verhaal zit verwikkeld. De lat ligt hoog. 

Een bijkomende factor is Alexander De Croo. Het liberale boegbeeld uit Brakel wordt in meerdere hoeken getipt als mogelijk premier. Dat scenario biedt Open VLD opportuniteiten, maar Lachaert wil waken dat het niet ten koste gaat van de inhoud. Als nieuw voorzitter kan hij het verwijt missen dat hij donkerblauwe principes heeft opgegeven in ruil voor het premierschap. 

De groenen willen maar al te graag regeren. Ze zitten verveeld met het imago dat ze nogal dogmatisch en onredelijk zouden zijn. Niet voor niets is voorzitter Meyrem Almaci voorzichtig in haar publieke verklaringen. In “Villa Politica” kreeg ze het deze week niet over haar lippen dat de sluiting van de kerncentrales een breekpunt is voor een nieuwe regering. 

En ook de Franstalige groenen proberen hun imago bij de liberalen te verbeteren. Ecolo-boegbeeld Jean-Marc Nollet had al een persoonlijk gesprek met Lachaert en benadrukt dit weekend in de Franstalige media dat er wel wat raakpunten zijn. In het liberale kamp trokken ze grote ogen toen ze zagen dat Nollet over dat gesprek openlijk communiceert. Lachaert sprak immers met heel wat voorzitters. Er moet dus niet te veel achter worden gezocht.

Dat de groenen blijven hopen op machtsdeelname doet de liberalen twijfelen of Magnette de gesprekken met de N-VA wel echt meent. Een liberale bron: “De gesprekken van Magnette met N-VA kunnen een tussenstap zijn om toch bij paarsgroen te belanden”.

Over CD&V valt te horen dat de partij graag in een nieuwe regering wil, en zich constructief opstelt. 

Op dit moment zit de knoop niet enkel tussen de PS en de N-VA, maar vooral in de driehoeksdynamiek tussen de PS, de N-VA en de MR. Voorzitters Magnette, De Wever en Bouchez zijn compleet andere karakters, maar de spanningen zijn toch vooral inhoudelijk en tactisch. Op onderstaand schema tonen de groene lijnen de raakpunten, de rode lijnen de spanningen. 

Sluiten de PS, de N-VA en de MR onderling een deal, dan vinden ze gemakkelijk een meerderheid en is paarsgeel vertrokken. Lukt dat niet dan gaan we richting paarsgroen of nieuwe verkiezingen. 

De huidige regering-Wilmès heeft nog tot september het vertrouwen. Heel gek lang is dat niet meer om uit deze politieke malaise te geraken. Toch is de ontknoping nog niet in de maak, een liberale topper: “ik denk niet dat Conner (Rousseau, red.) de zaak hier snel gaat oplossen”.

Nieuwe verkiezingen zijn niet uitgesloten, al zullen de partijen die nu aan zet zijn er alles aan doen om dat scenario te vermijden. In ‘De stemming’ van VRT NWS en De Standaard haalde Vlaams Belang 24,5%. Bij verkiezingen durft Vlaams Belang hoger te scoren dan in de peilingen. 30% is zeker niet uitgesloten. Daarenboven zit het radicaal-linkse PVDA ook in de lift. Het ongenoegen bij de bevolking is groot. 

Op het paleis wachten ze in stilte af hoe deze politieke thriller zich voort ontwikkelt. Ze krijgen ongetwijfeld het advies om naast mondmaskers ook opnieuw wat Dafalgan in huis te halen.